OCHTEND
11:00 > 12:30
RAAD DER WIJZEN
met Jean Paul Van Bendegem, Liesbeth Van Impe, Lectrr, Badra Djait en Ann Dooms
moderator Joris Hessels
​
Één tafel, vijf wijzen en een gulzig live-publiek op zoek naar antwoorden op de meest uiteenlopende vragen. Dat is de opzet van onze Raad der Wijzen. Ons festival heeft al tien jaar lang de ambitie om zo'n breed mogelijk publiek te laten nadenken over de belangrijkste uitdagingen en vraagstukken van deze tijd.
Tijd om dat dit jaar heel concreet te maken en met antwoorden op te draven. De Raad der Wijzen neemt anderhalf uur de tijd om toepasbare antwoorden te bieden op knagende vragen / levensvragen / absurde hersenspinsels / ethische dilemma's /... waar jullie, ons publiek, van wakker liggen. We beroepen ons hiervoor op de kennis en achtergrond van onze Wijzen, elk vanuit hun eigen expertise (filosofie, wetenschap, maatschappij, actualiteit, cultuur).
MIDDAG
13:30 >>> 17:30
13:30 > 14:30
​​Thomas Hertog
HET ONTSTAAN VAN DE TIJD
ARENDT VERSUS HAWKING​
Misschien wel de grootste vraag waarover Stephen Hawking zich het hoofd heeft gebogen, is hoe uit de oerknal een heelal is ontstaan waarin als bij wonder leven mogelijk is. Twintig jaar lang werkte Thomas Hertog zij aan zij met Hawking aan een nieuwe kosmologie die een licht werpt op de raadselachtige levensvatbaarheid van het heelal. Tot hun verbazing stootten ze op een diepere laag van evolutie, verscholen in de prille beginfase van het heelal, waarin de natuurwetten zelf lijken te veranderen. Materie, krachten, ja zelfs de tijd verdwijnen bij de oerknal.
In Het Ontstaan van de Tijd neemt Hertog je mee op een wervelende ruimtereis, langs zwarte gaten, kosmische hologrammen en ver terug in de tijd, naar onze allerdiepste wortels. We ontdekken een radicaal vernieuwend, darwiniaans perspectief op de oorsprong van het heelal die ook het ontstaan van de natuurwetten omvat. De epistemologische herijking die hieruit voortvloeit, biedt een antwoord op Arendts bezorgdheid dat de moderne wetenschap en kosmologie elke vorm van humanisme verliest. Voor Hertog en Hawkins ontsnapt echter geen enkele natuurwet aan de mens. Zelfs de grootste kosmologische vragen gaan over ons.
15:00 > 16:00
AFREMMEN VOOR
DE PLANEET (eng)​
Het antropoceen slaat op het huidige tijdperk waarin de aarde de verre gevolgen van menselijke activiteit ondervindt. Dat tijdvak kent een planetaire milieucrisis, zo stelt de Japanse filosoof en professor Kohei Saito. Ondanks talrijke waarschuwingen, handelden we de afgelopen decennia niet of te weinig, waardoor de tijd om op de catastrofe te reageren bijna op is.
​
De tijd is meer dan rijp om het bestaande politieke, economische en maatschappelijke kader te heroverwegen, willen we de planeet redden. Radicale ideeën zijn nodig aangezien het huidige systeem niet in staat is een oplossing te bieden. Kohei Saito grijpt hiervoor naar Marx’ - weinig bekende - idee van degrowth communism, en gaat voorbij aan het groene kapitalisme, milieu-imperialisme en koloniaal extractivisme.​
​​
SLOWING DOWN
FOR THE PLANET (eng)​
The Anthropocene is marked by a planetary environmental crisis. Since we did not act in the last decades despite various warnings, the time left to respond to the catastrophe has almost run out. There is an urgent need to rethink the entire paradigm of society, economy and political, when it is too late to save the planet. Radical ideas are necessary because the existing system is not able to offer a solution. Marx’s idea of “degrowth communism,” though barely known in the past, sets up such a new theoretical framework beyond green capitalism, environmental imperialism and colonial extractivism.
16:30 > 17:30
GOD IS DOOD,
LEVE DE KUNST!
met dokter Tessa Kerre, spoken word artiest, theatermaker en filosoof Dorro Dunya Veen, Simon Allemeersch en Stefanie Claes van het collectief Lucinda Ra
moderator Jana Kerremans
Met Kunst op voorschrift roept arts-specialist Tessa Kerre op om kunst te integreren in de zorg, voor zowel patiënten als zorgverleners. Ze droomt van een ‘roomservice voor kunst en cultuur’ in elke ziekenhuiskamer.
Spoken-word artiest en filosoof Dorro Dunya Veen verkent in haar baanbrekende thesis de unieke verbinding tussen theater en morele ontwikkeling. Wie naar scènes op het podium kijkt, stimuleert persoonlijke groei en het begrijpen van complexe morele vraagstukken.
Gents collectief Lucinda Ra onderzoekt aan de hand van hun kunstpraktijk enkele prangende maatschappelijke problemen. Vaak op plekken waar de kunsten niet vanzelfsprekend zijn: sociale huisvesting, (jeugd)psychiatrie, …
Zet deze drie samen op het podium van de Nacht en je mag je verwachten aan een gesprek over kunst als ‘verzorgers van de ziel’. Wat maakt het belang van kunst bij velen zo intuïtief noodzakelijk, en zo moeilijk in cijfers en doelstellingen te vatten? Welke rol kan kunst opnemen in een westerse, geseculariseerde wereld? En hoe kunnen we dat dan meer implementeren in het dagelijkse leven van zij die het net nodig hebben?
In dit panelgesprek onderzoeken we kunst als zingever, kunst als ethisch kompas en kunst als kritische spiegel voor de maatschappij.
​
AVOND
19:00 >>> 23:00
19:00 > 20:00
POWER TO THE PEOPLE?
OVER VRIJHEID, DEMOCRATIE EN DE MASSA (eng)
Spinoza is ongetwijfeld de eerste grote, moderne filosoof die oppert dat de democratie de beste staatsvorm is om het welzijn en de belangen van de gemeenschap waar te maken.
Evengoed zien commentatoren van zijn werk ook contradicties en zwaktes – vooral in Spinoza’s beeld van het volk, te vinden in negatieve opmerkingen over ‘de menigte’ en in zijn afkeurende kijk op vrouwen.
Israel kijkt met een nieuwe wind naar Spinoza’s visie op democratie en ‘de menigte’ en verklaart zo waarom de Nederlandse filosoof vasthield aan de dreiging van die laatste.
De kerngedachte? Het volk is zowel een voorwaarde als een bedreiging voor de democratie. Deze staatsvorm moet voldoende robuust zijn om de altijd aanwezige druk van ‘de menigte’ aan te kunnen. Alleen dan blijft ze functioneren en blijft het doel bewaard: iedereen kan genieten van hun democratische vrijheid.
​
SPINOZA ON FREEDOM, DEMOCRACY AND "THE MULTITUDE" (eng)
Spinoza is known as the first great philosopher to advocate democracy as the best form of state for upholding the wellbeing and interests of society as a whole.
But equally, many commentators on Spinoza’s philosophy have claimed to see contradictions or weaknesses in his view of the people, noting what appear to be his negative comments about “the multitude” and his dismissive view of women.
In this talk Jonathan Israel considers afresh Spinoza’s conception of democracy and his view of the “multitude” and explains why Spinoza is so insistent that the democratic republic needs to be sufficiently robust to withstand the ceaseless disruptive pressure of the “multitude” whose inadequate notions, in his view, constantly menace the democratic freedoms enjoyed by all and hence the basic functioning and purpose of the state.
20:30 > 21:30
WILLEN WE NOG KINDEREN?
met filosoof Suzanne Roes, ervaringsdeskundige en auteur Leen Dendievel en filosoof Jeroen Hopster
moderator Jana Kerremans
Wat betekent het vandaag de dag om (al dan niet) een kinderwens te hebben, en wat zijn de implicaties daarvan.
Hoever mag een individu gaan in de realisatie van hun (negatieve) kinderwens? In welke mate is het toegestaan dat overheden daarin tussenkomen? Hoe hebben maatschappelijke verwachtingen invloed in de manier waarop je naar kinderen en je eigen kinderwens kijkt?
Is een kinderwens ethisch te verantwoorden met de huidige globale uitdagingen, denk aan klimaatverandering, stijgende spanningen in de geopolitiek en de verdere verstarring van structurele ongelijkheid tussen sociale klassen?
Filosoof Suzanne Roes legt in het boek De politiek van vruchtbaarheid de politieke en ideologische onderstromen bloot die met onze kinder(loosheids)wensen gepaard gaan.
Docent Ethiek Jeroen Hopster stelt zich vanuit een moreel standpunt de vraag of een kinderwens nog van deze tijd is?
Actrice en schrijfster Leen Dendievel gaat op zoek naar de zin van een kind in haar gelijknamige boek en in het tv-programma Kinderwens.
22:00 > 23:00
BLINDE VLEKKEN EN HET ONBEWUSTE
Psychologisch onderzoek laat zien: we kunnen personen benadelen en onrechtvaardig behandelen, zonder dat we dat willen of zelfs maar in de gaten hebben. Onbewust en ongewild maken we onderscheid tussen personen op basis van hun gender, etniciteit, leeftijd, lichaamsgewicht of seksuele oriëntatie. Maar hoe kan ons zelfbeeld zo afwijken van ons gedrag?
Het lijkt logisch: in onze onbewuste geest liggen vooroordelen opgeslagen, die ongemerkt onze gedachten, gevoelens en beslissingen beïnvloeden. Maar is dat wel de juiste manier om over deze problematiek na te denken? Is het wel behulpzaam om de blik naar binnen te richten?​